Masterclass: drijf- en ciseleertechnieken door Patrick Strome
In de goud- en zilversmeedkunst is ciseleren samen met hameren en drijven een vormgeving- en versieringstechniek waarbij zorgvuldig en minutieus het metalen oppervlak bewerkt wordt met behulp van ciseleerponsen en een ciseleerhamer. Een bijzondere maar ook bedreigde techniek die door weinigen nog professioneel wordt beoefend. Omdat ciseleren erg arbeidsintensief is zijn er slechts enkelen die zich nog toeleggen op de techniek. Onder hen edelsmid Patrick Storme. Hij beheerst niet alleen de kunst van het ciseleren, maar vindt het ook belangrijk om deze techniek door te gegeven aan volgende generaties.
Het meester-leerling-traject dat onder stimulans van de Vlaamse Overheid in 2018 werd geïntroduceerd kwam voor Patrick Storme als geroepen. Het deed hem het initiatief nemen om een ciseleerproject op te starten en vier ‘leerlingen’ gedurende 18 maanden de techniek van het ciseleren aan te leren. Het is naar aanleiding van dit ciseleerproject, dat in juli van dit jaar afliep, dat DIVA Patrick Storme uitnodigt om een intensieve vijfdaagse masterclass te komen geven over de kunst van het ciseleren.
Wat is ciseleren?
De edelsmeedkunst kent grosso modo twee hoofdgroepen qua technieken. De ene is het gieten of de ‘warme vormingstechniek’ en de andere het smeden of de ‘koude vormingstechniek’. Daarna worden de vormgeving- en versieringstechnieken toegepast zoals ciseleren en drijven.
Bij het gieten worden metalen gesmolten en vloeibaar in een mal gegoten. Smeden is het vervormen van metaal door er rechtstreeks met een hamer op te slaan. Een stuk metaal wordt direct in een vorm gesmeed of gehamerd. Bij ciseleren en drijven daarentegen wordt het metaal vervormd door niet rechtstreeks met een hamer op het metaal te slaan, maar door tussenkomst van een klein stalen staafje, ook wel gekend als ‘pons’. Men slaat met een hamer op de pons waardoor een indruk of vervorming in het metaal ontstaat, afhankelijk van de vorm van de gekozen pons en de kracht waarmee men slaat. Wil een edelsmid fijne details, ornamenten of figuren aanbrengen op een gegoten of gesmeed object, dan is hij of zij aangewezen op de ciseleertechniek die men enkel handmatig kan toepassen.
Masterclass
Tijdens deze masterclass deelt Patrick Storme zijn kennis en expertise over het werken met de ciseleertechniek. Van de deelnemers wordt basiskennis en ervaring gevraagd in het bewerken van edelmetalen. De masterclass gaat theoretisch dieper in op o.a. het vervaardigen en het gebruik van ponssoorten en de structuur van het metaal waarmee gewerkt wordt. Begrippen als vervorming, hardheid, uitgloeien en korrelgrootte worden hierbij behandeld. Daarnaast komen een reeks oefeningen aan bod die de theorie aan de praktijk koppelen. De opdrachten worden opgemaakt naar de richting waarin de geselecteerde kandidaten zich willen vervolmaken.
Over Patrick Storme
Patrick Storme (°1960) studeerde aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten Antwerpen, met als specialisatie Juwelenontwerpen-Edelsmeedkunst tijdens de jaren 1978-1982. Aansluitend hierop begon hij aan een studie in dezelfde specialisatie aan het Nationaal Hoger Instituut voor Schone Kunsten. Van 1985 tot 1988 werkte hij in het atelier van Wim ibens mee aan de reconstructie van het Schrijn van Sint-Gertrudis van Nijvel. Met het werk aan dit schitterende schrijn is ook de interesse voor historische edelsmeedkunst gegroeid. Na deze stageperiode en het aanvatten van een lesopdracht en een zelfstandigenstatuut als edelsmid behaalde hij in 1999 het diploma van Meester in de Beeldende Kunst, Optie Restauratie.
Bij het integreren van de Opleiding conservatie-restauratie bij de Universiteit Antwerpen, Faculteit Ontwerpwetenschappen, vatte hij een doctoraatstraject aan dat in 2018 leidde tot het behalen van de graad van doctor in de conservatie-restauratie. De titel van het neergelegde proefschrift luidt Historical Copper- and Lead Alloys at the Plantin-Moretus Museum. Sindsdien doceert hij halftijds aan de universiteit en legt hij zich opnieuw toe op de zilversmeedkunst waarbij het ciseleren een erg belangrijke rol speelt.
Wie kan zich inschrijven voor de masterclass?
Deze masterclass is voor professionele zilver- en goudsmeden, juweelontwerpers en gemotiveerde studenten die geïnteresseerd zijn in deze techniek en een open en nieuwsgierige houding aannemen. Van de deelnemers wordt verwacht dat ze over voldoende technische vaardigheden beschikken, reeds aantoonbare noties hebben van ciseleren en eveneens eigen materiaal ter beschikking hebben (pekbol, hamer(s) en ponsen).
Hoe inschrijven?
Slechts 6 kandidaten kunnen deelnemen aan de masterclass. Daarom willen we jouw motivatie om deel te nemen aan de masterclass graag horen. Inschrijven kan door het aanvraagformulier in te vullen voor 28/09/2020.
Het museum stelt een team van deskundigen samen om een selectie uit de kandidaturen te maken. Kandidaten ontvangen vóór 5/10/2020 een antwoord.
Bijkomende informatie
Taal: Nederlands
Aantal deelnemers: 6
Data en uren: 29.01 t.e.m. 02.02
Tarief: € 550 (excl. BTW) (inclusief dagelijkse lunch en toegang tot het museum)
Locatie: Atelier DIVA: Kaasstraat 13, 2000 Antwerpen, België
Materialen en gereedschappen: Deelnemers brengen hun eigen handgereedschap (zaagboog, zaagjes, vijlen, ijzervijlen, schuurpapieren …) en ciseleerbenodigdheden mee.
Vragen? Voor alle verdere vragen kan je mailen naar: tom.iriks@divaantwerp.be
Meer info: www.patrickstorme.be